Administracja państwowa nie dysponuje wiedzą na temat skali i rodzaju incydentów występujących w cyberprzestrzeni, a ustanowiony w Prawie telekomunikacyjnym system zbierania i rejestrowania takich informacji okazał się być całkowicie nieskuteczny.

Dziś rano Najwyższa Izba Kontroli podała do Polskiej Agencji Prasowej wiadomość o najnowszym raporcie dotyczącym “Stanu Bezpieczeństwa Cybernetycznego Rzeczpospolitej Polskiej”. Czy raport ten może zadziwić w jakikolwiek sposób? No niestety nie. Szczególnie, że informacja pracowa opublikowana dzisiaj, prawie nie różni się od informacji opublikowanej ponad rok temu, która to była przyczynkiem do powstania raportu. 

Cytat z informacji opublikowanej 30 czerwca 2015 roku (5:40 rano):

Bezpieczeństwo w cyberprzestrzeni nie jest w Polsce właściwie chronione. Nie podjęto dotąd spójnych i systemowych działań w zakresie monitorowania i przeciwdziałania zagrożeniom występującym w cyberprzestrzeni. Aktywność państwa paraliżował przede wszystkim brak jednego ośrodka decyzyjnego, koordynującego działania innych instytucji publicznych oraz bierne oczekiwanie na rozwiązania, które w tym obszarze ma zaproponować Unia Europejska.

Cytat z informacji opublikowanej 18 czerwca 2014 roku (8:00 rano):

Bezpieczeństwo Polski w cyberprzestrzeni jest obecnie na dramatycznie niskim poziomie – uważają eksperci zgromadzeni w NIK podczas debaty poświęconej temu zagadnieniu. Państwo musi jak najszybciej zająć się regulowaniem tego obszaru, by skutecznie zapobiegać oszustwom i szpiegostwu w sieci. Czy jest do tego przygotowane? NIK zamierza to sprawdzić.

Zacznijmy jednak od początku. Rok temu Najwyzasza Izba Kontroli stwierdziła:

…Dlatego NIK chce sprawdzić, czy istnieje spójny system działania organów administracji państwowej dotyczący monitorowania i przeciwdziałania zagrożeniom w cyberprzestrzeni. – Warto odpowiedzieć sobie dziś na pytanie: Czy budujemy w Polsce sensowny system i czy mamy na niego zabezpieczone środki? – mówi Marek Bieńkowski, dyr. Departamentu Porządku i Bezpieczeństwa Wewnętrznego NIK.

Kontrolerzy wejdą m.in. do ministerstw: Administracji i Cyfryzacji, Obrony Narodowej i Spraw Wewnętrznych. Pojawią się także w Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Urzędzie Komunikacji Elektronicznej, Rządowym Centrum Bezpieczeństwa i Komendzie Głównej Policji. NIK zbada aktywność tych instytucji od 2008 r., ale najmocniej przyjrzy się ostatnim dwóm latom.

Funkcjonariusze NIK odwiedzili więc wspomniane instytucje, popytali, popatrzyli, przetestowali procedury i przeprowadzili trochę wywiadów. Efektem tych prac są dane zawarte w raporcie:

…Kluczowym czynnikiem paraliżującym aktywność państwa w tym zakresie był brak jednego ośrodka decyzyjnego, koordynującego działania innych instytucji publicznych. Nie zidentyfikowano podstawowych zagrożeń dla krajowej infrastruktury teleinformatycznej oraz nie wypracowano narodowej strategii ochrony cyberprzestrzeni, stanowiącej podstawę dla działań podnoszących bezpieczeństwo teleinformatyczne. Nie określono też struktury i ram prawnych krajowego systemu ochrony cyberprzestrzeni, nie zdefiniowano obowiązków i uprawnień jego uczestników oraz nie przydzielono zasobów niezbędnych do skutecznej realizacji zadań. A co najważniejsze nie przygotowano procedur reagowania w sytuacjach kryzysowych, związanych z cyberprzestrzenią.

W ocenie NIK, istotnym czynnikiem wpływającym negatywnie na realizację zadań w obszarze bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni było niewystarczające zaangażowanie kierownictwa administracji rządowej, w tym Prezesa Rady Ministrów, w celu rozstrzygania kwestii spornych między poszczególnymi urzędami oraz zapewnienia współdziałania organów i instytucji związanych z bezpieczeństwem teleinformatycznym państwa…

…W czerwcu 2013 r. Rada Ministrów przyjęła „Politykę ochrony cyberprzestrzeni Rzeczypospolitej Polskiej” – dokument będący wynikiem źle rozumianego kompromisu, nieprecyzyjny i obarczony licznymi błędami merytorycznymi. Nieliczne zadania wynikające bezpośrednio z „Polityki” nie były realizowane przez większość skontrolowanych przez NIK podmiotów, co pozwala stwierdzić, że praktyczne zastosowanie strategii w celu poprawy bezpieczeństwa teleinformatycznego państwa było raczej symboliczne…

Ale na całe szczęście jest trochę pozytywów:

Jako działania pozytywne w obszarze ochrony cyberprzestrzeni można wskazać w szczególności:

• powołanie i utrzymywanie na wysokim poziomie zespołów CERT (zespołów ds. bezpieczeństwa informatycznego) przez takie instytucje jak NASK, ABW oraz MON;
• utworzenie przez Ministra Obrony Narodowej systemu reagowania na incydenty komputerowe w resorcie obrony narodowej oraz wyspecjalizowanej jednostki – Narodowego Centrum Kryptologii;
• upowszechnianie przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa wytycznych i dobrych praktyk z zakresu ochrony teleinformatycznej infrastruktury krytycznej;
• prowadzenie przez NASK i Policję aktywnych działań edukacyjnych dotyczących m.in. przestępczości komputerowej i bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni.

NIK zauważa, że poszczególne kontrolowane podmioty posiadały własne, odrębne procedury zapobiegania zagrożeniom w cyberprzestrzeni. Ale suma tych systemów nie tworzyła spójnej całości – jednego spójnego systemu.

Pełna notatka z zapowiedzi kontroli (wraz z materiałami audio oraz wideo) znajduje się pod adresem:  https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/bezpieczenstwo-rp-w-cyberprzestrzeni.html

Połna notatka z wyników kontroli (wraz z materiałami audio oraz wideo) znajduje się pod adresem: https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-o-bezpieczenstwie-w-cyberprzestrzeni.html

Dodatkowo pełen raport [KPB-4101-002-00/2014] dostępny publicznie pobrać można pod adresem (1.21 MB / 87 stron): https://www.nik.gov.pl/plik/id,8764,vp,10895.pdf